De uitdagingen van het upgraden van TYPO3

... Is het allemaal nodig?

Als de tijd daar is, upgrade dan je TYPO3-website. Verbeterde beveiliging, functionaliteit en snelheid zijn enkele van de redenen. En het loont, versie 11 is razendsnel.

Een systeem vaker up-to-date houden met de kleine updates tussendoor is uiteindelijk goedkoper en brengt minder zorgen met zich mee dan je beperken tot de grotere updates of, zoals ik het liever noem, upgrades¹.

Maar dit onderhoud in kleine stapjes is geen garantie dat je geen problemen tegenkomt. Met name als de website in de loop der jaren steeds groter groeide en de functionaliteit toenam zonder oog voor de basis van het systeem. Wat je in de krant leest over ICT- en infrastructurele projecten die de budgetten overschrijden, kan je dus op jouw schaal ook overkomen.

Een TYPO3-website kan erg lang draaien. Zelfs nu kunnen we websites vinden die erg goed werken in versie 4, 15 jaar geleden gebouwd. Maar de tijd zal komen... en als het van cruciaal belang is voor je bedrijf, wees dan voorbereid.

Terug naar de kleine updates. Wat het wel garandeert, wanneer het bij bijna elke release wordt uitgevoerd, is een goed overzicht van problemen en risico's waarmee je vroeg of laat te maken krijgt. Technisch up-to-date zijn voedt de roadmap voor de toekomst van je websysteem en zorgt voor een beheersbare infrastructuur.

Budgetten zijn vaak beperkt en de korte termijn prevaleert. Wat naar onderhoud zou moeten gaan wordt liever besteed aan nieuwe functies - en die zijn dan gebouwd op de dan geldende statussen, waardoor het onderhoudsprobleem later alleen maar toeneemt. Waar de budgetten beperkt zijn, zijn ontwikkelaars niet bij machte om de functies te creëren met een extra blik op de toekomst. Maar als we willen afspreken dat we de beste oplossing bouwen, is een update of upgrade soms net wat we eerst nodig hebben om naar te kijken. We moeten in ieder geval rekening houden met de roadmap van TYPO3 zelf, aangezien dit de eigenlijke basis is.

Bron en meer info: typo3.org/cms/roadmap

... Waar komt al deze software vandaan?

In de Open Source-wereld gaat het een beetje anders. We hebben de basissoftware – TYPO3 CMS in dit geval – en we hebben uitbreidingen, extensies² daarop. Extensies voegen functionaliteit toe, worden gemaakt door derden of door onszelf, en worden vaak besteld door onze gewaardeerde klanten of gemaakt als een experiment. Iedereen kan een extensie maken, je hebt geen speciale machtigingen nodig, omdat het Open Source is. Natuurlijk heb je de vaardigheden nodig, maar het is toegankelijker dan apps toevoegen aan de AppStore.

De TYPO3 CMS-basis is gratis downloadbare software die je altijd en overal kunt installeren. In dit geval wordt het geleverd door een stevige werelwijd opererende organisatie die het beschermt, verbetert en verspreidt. De business case is niet een verhaal om hier te vertellen, maar ik kan je zeggen dat het een solide in elkaar steekt. Ik volg de ontwikkeling nu al twintig jaar.

Extensies worden over het algemeen ontwikkeld door TYPO3-bureaus of freelancers. Ze bieden veel van de extra functionaliteit. TYPO3 stelt de basis, bijvoorbeeld gebruikers-, inlog- en sessisfunctionaliteit, en anderen kunnen daar blogs, winkelwagentjes, formulieren, complete community's, sociale media, vakantiehuisbeheer, tijdregistratie, afspeellijst, vragenlijst, evenementenbeheer, en noem-maar-op-functionaliteit op bouwen. (Zie bijlage 1 voor het bedrijfsmodel van gratis extensies.)

Het onderhoud van extensies kan een beetje lastig zijn. Wanneer de ontwikkelaar achterloopt of zijn bedrijf heeft stopgezet, kan een upgrade moeilijk worden omdat versies en technologie op een gegeven moment uit de pas lopen met de laatste TYPO-versie.

Als klant moet je kunnen vertrouwen op het complete systeem, de volledige technische infrastructuur:

basis + extensies + services.

Hier komt ViBiS in beeld.

Maar voordat we verder gaan met deze vraag:

.. Helpt een up-to-date TYPO3-systeem me echt met mijn bedrijf?

Uit de praktijk heb ik ervaren dat levenscycli van systemen als WordPress en Magento problematisch kunnen verlopen. Sjablonen in WordPress worden losgelaten dus als je de verkeerde hebt gekozen en daar je hele website op hebt gebouwd, ben je aan de goden overgelaten. Updaten wordt lastig. Magento heeft inmiddels speciale servers nodig, anders zit je op een dood spoor. Om er slechts een paar te noemen. En in de Closed Source-wereld zijn dingen niet noodzakelijkerwijs beter, maar meestal wel duurder³.

Het maakt jou als website-eigenaar natuurlijk niet uit welk systeem je gebruikt, als je business maar draait. En juist dat! Hier draait dit hele artikel om.

Het formaat website een factor. Een eenvoudige website met een modern design, normale inhoud - tekst, afbeeldingen, video - en een contactformulier is eenvoudig te updaten en te upgraden. Dat kost weinig tijd, soms is het in een uurtje gebeurd. Maar hoe meer extra's, hoe meer functies en hoe geavanceerder die zijn, hoe meer werk je kunt verwachten. Werk dat kan oplopen tot weken (in fte).

Ja, het is het waard. Up-to-date zijn zorgt voor een snellere website en verbeteringen die lonend zijn. Op de meest concurrerende markten up-to-date zijn is een vereiste, en dat geldt dan natuurlijk ook voor de online aanwezigheid.

TYPO3 CMS is in dezen juist een zeer solide partner. Zoals met alles in het leven kun je maar beter begrijpen wat je doet als je het goed wilt doen. Zo staat de TYPO3 organisatie in de wereld van het internet. Verlaag niet je positie naar het niveau van de software en het systeem, maar houd controle over de intelligentie. Dat is dus precies wat we doen: we blijven met een nuchtere blik boven de techniek staan. Zo kunnen wij bij ViBiS onze klanten het best van dienst zijn.

... Minder kosten en meer mogelijkheden

Voor Open Source geldt in het algemeen dat je niet gebonden bent aan licenties en beperkingen. Dat alleen al maakt een groot verschil met Closed Source en allerlei tussenvormen. Een van de extensies voor massamailing in TYPO3 – direct_mail – verstuurt bijvoorbeeld gratis tienduizenden HTML-e-mails. Laat dat op je inwerken als je MailChimp gebruikt of wilt gaan gebruiken, dat natuurlijk een gratis model kent maar tot een limiet.

Dit betreft die ene extra functie. Je kunt uitrekenen wat het betekent voor een flinke hoeveelheid extra functies, bijvoorbeeld in combinatie met een webshop en SEO-diensten.

... De kwaliteit van Open Source en TYPO3

Over het algemeen wordt de kwaliteit van Open Source-software gecontroleerd door een veel grotere groep bekwame IT-professionals dan propriëtaire software. Het staat open voor iedereen op de planeet. Dus als het goed wordt uitgevoerd, is Open Source het beste wat je kunt krijgen. Zoals ik al zei, TYPO3 is verankerd in een solide organisatie, gebouwd door mensen die de techologie écht begrijpen en naar hun hand kunnen zetten, dus ja, goede en zelfs uitstekende kwaliteit van de basis is gegarandeerd.

... De exploitatiekosten

Je betaalt voor de implementatie van het systeem en het technisch onderhoud. Ook als je het zelf doet, want het kost tijd die je beter in je echte business kunt steken. De content wordt onderhouden door jou of je redactie, intern of extern ingehuurd, en in principe bepaal je zelf wat je daaraan uitgeeft. Wij kunnen ook het contentmanagement voor je doen of je er bij helpen, en er zijn vast genoeg contentbureaus bij jou in de buurt.

¡Wat je niet juist wel wilt weten!

... 3,4,6,7,8,9,10,11,12 en tellende

In de afgelopen twee decennia hebben wij upgrades uitgevoerd van TYPO3 versie 3.6 naar 6 - met het overslaan van de nooit gepubliceerde 5 - verder naar 7, 8 en 9. Soms van 4 direct naar 7 of hoger. Simpele websites en ook die met veel functionaliteit. En meer recentelijk van 9 tot 10 tot 11.

Je zou verwachten dat het met de jaren makkelijker is geworden. Twee antwoorden daarop: ja en nee. Upgraden naar 11 kan een nachtmerrie worden, om eerlijk te zijn, het maakt niet heel veel uit of het vanuit 9 of 10 is. Trouwens, als het van 9 is, kun je beter een tussenstap nemen naar 10. En hoe zit het met upgraden naar versie 12?

... Een belangrijke stap in het upgraden: Composer

Niet alle installaties gebruiken de Composer-tool voor afhankelijkheidsbeheer, waarbij er gecheckt wordt of versies van verschillende software met elkaar kunnen samengaan. Nog niet! Dus allereerst moeten TYPO3-installaties worden overgezet naar een Composer-gestuurde setup want om 12LTS⁴ in de toekomst te kunnen gebruiken, is Composer vereist. Hierop heeft TYPO3 een duidelijk gedocumenteerde routine en wijst ook op mogelijke problemen, maar het vereist alsnog bepaalde kennis en vaardigheden.

... Composer en extensies

Composer is een kwaliteitsconcept. Zonder de tussenkomst van deze tool was het makkelijker om met de code van de extensies om te gaan, maar de stabiliteit van een systeem werd daarmee enigszins verwaarloosd. Met Composer worden de versie-afhankelijkheden gedefinieerd. In je websitesysteem wil je stabiele versies gebruiken maar niet alle versies kunnen samenwerken. Nu definieert de Composer-setup een systeemconfiguratie die goed werkt.

Maar het is aan de ontwikkelaar om zijn software te testen en de juiste afhankelijkheden in te stellen. Dus twee dingen: ontwikkelaars kunnen aangeven dat hun extensie werkt met TYPO3 versie 11 en met PHP8, terwijl dat het in feite niet doet. Dat gebeurt natuurlijk niet met opzet want bugs zitten meestal dieper verborgen in het systeem.

En ook andersom: de software werkt qua versies en techniek maar dat is niet als zodanig gedefinieerd.

In het geval dat een extensie wordt losgelaten door de ontwikkelaar, of als de ontwikkeling ervan achterloopt, is en zal er geen vereiste versie beschikbaar zijn wanneer je die nodig hebt. Dat blokkeert de upgrade naar versie TYPO3 11LTS, of 10LTS of 12LTS. Je wilt 11LTS op PHP8 echt wel hebben vanwege verbeterde snelheid, of nieuwere extensies die je wilt gebruiken draaien alleen op 11LTS. Er zijn o zo veel redenen om te upgraden. En dan houdt een onwillige extensie die je wel nodig hebt je tegen.

... Geen paniek!

Want ook hier springt ViBiS bij met in twintig jaar opgebouwde kennis.

We zijn geoefend en in staat om je op elk moment te helpen bij het upgraden. Wij kunnen het systeem voor je op Composer zetten. We kunnen upgraden naar 10LTS, 11LTS en 12LTS (9LTS is tegenwoordig niet meer mogelijk, behalve met updates met een betaalde 9ELTS⁴).

Upgraden naar 10LTS, of binnen 10LTS updaten naar de nieuwste bug- en beveiligingsoplossingen, is een fluitje van een cent. Naar 11LTS gaan kan echter heel vervelend zijn. Maar aangezien we kunnen verwachten dat TYPO3 10LTS halverwege 2023 de ELTS fase ingaat, is het een stap die je beter maar kunt zetten of je in ieder geval op voorbereiden.

.. Stappen om jouw website naar Typo3 CMS 11LTS te tillen.

... Re-engineering

We kunnen de extensies van derden die jij graag gebruikt en wilt behouden, bewerken tot software die in 11LTS werkt. We kunnen dat doen met extensies die - schijnbaar - niet meer worden bijgehouden. En op voorlopige basis met extensies die nog gaan worden bijgewerkt door hun onderhouders. We proberen meestal in contact te komen met de oorspronkelijke maker. We kunnen het werk doen in de Open Source-netwerken in GitHub en Packagist, maar ook privé alleen voor jou op de webserver. Het is dus ook mogelijk dat we de extensies bijwerken die uitsluitend voor jou werden gemaakt door derden.

... Onafhankelijkheid

In ieder geval blijf je onafhankelijk van je serviceprovider - en dus ook van ViBiS. Het lijkt misschien anders, maar er zijn veel grote en kleine bedrijven die je kunnen helpen terwijl je zelf de controle behoudt. We gebruiken de algemene ontwikkelstandaards naast de meest voordehand liggende opties om jouw bedrijf te laten draaien zodat iedereen met de juiste kennis in de toekomst het beheer kan overnemen.

... Ondersteuning

ViBiS is in staat om alle problemen aan te pakken die kunnen optreden ... en zullen optreden, omdat "vingers gekruist" niet bestaat op Planet Software en Murphy altijd om de hoek loert, met z'n wet. We blijven betrokken nadat het werk is voltooid en betaald, onze steun is er totdat het werkt.

In principe gaat dit op dezelfde manier. Zoals ik al zei, voor 12LTS moeten we Composer gebruiken. Voor systemen die al met Composer zijn gebouwd, kan upgraden eenvoudig zijn. Maar nogmaals: zijn extensies in lijn met 12LTS? Dat is niet altijd het geval en hier moeten we kiezen tussen het zelf repareren van extensies voor 12LTS of wachten tot de extensies verder zijn ontwikkeld en klaar zijn voor 12LTS. Op zich geen probleem, 11LTS heeft niet de extra voordelen van 12LTS maar het is een zeer solide en snel platform dat functioneel onderhouden zal worden tot Q2 van 2024 en veilig en bugvrij gehouden zal worden tot Q2 van 2026.

¹ Updates zijn verbeteringen van de code binnen een versienummer. Voorbeeld: binnen versie 11 heeft u bijvoorbeeld 11.5.24. De 24 indiceert een kleine update vanuit 11.5.23 en de 5 een belangrijke update van 11.4.30 naar 11.5.0. Van 11 naar 12 gaan is wat ik een upgrade noem waarin zeer grote en conceptuele systeemwijzigingen worden geïmplementeerd.

² Een extensie wordt vaak een plug-in genoemd. Het zit zo: een extensie bestaat uit een plug-in voor frontend-functionaliteit of uit een module voor backend-functies, of beide.

³ De kosten-batenanalyse is niet zo simpel, maar met de juiste ondersteuning - en dat is waar dit artikel over gaat - ben je met OpenSource financieel beter uit.

⁴ LTS en ELTS geven aan dat dit de langdurige ondersteuningsversie of de uitgebreide langdurige ondersteuningsversie is. 11LTS staat bijvoorbeeld voor de serie van 11.5 dat op dit moment van schrijven 11.5.24 is. Ondersteuning van een serie eindigt ooit een keer. De LTS van 9 is bijvoorbeeld beëindigd, maar voor bedrijven die op die versie moeten blijven vertrouwen is uitgebreide betaalde ondersteuning in bugfixes en beveiligingsupdates nog steeds beschikbaar.

Er zijn nogal enkele solide extensies aan de basis; "news", "tt_products", "powermail" om er een paar te noemen die er al heel lang zijn. Het aantal goede extensies is veel hoger dan deze drie en door de jaren heen denk ik dat ten minste 7.500 de TYPO3 Extension Repository (TER) hebben bereikt. En dan hebben we de eigen extensies, exclusief gebouwd voor klanten zonder te worden geüpload voor gebruik door de community slash de hele wereld, niet meegeteld.

Ik noem deze extensies omdat ze zelf een paar variaties op business cases laten zien. De eerste heeft nu een betaald managementdashboard om de blog- en nieuwsitems geavanceerder af te kunnen handelen. Bij de tweede die moet je betalen voor de allernieuwste versie, wat betekent dat je mogelijk niet in staat bent om het basis TYPO3-systeem te upgraden naar het laatste als je het allemaal gratis wilt. De prijzen zijn trouwens niet zo hoog, maar de derde lijkt helemaal gratis te zijn; De ontwikkelaar heeft een andere inkomensstroom. Met extensies zet een bedrijf zich op de kaart. Je komt ook tegen dat ontwikkelaars van extensies vragen om betalingen, bijvoorbeeld een vrijwillige bijdrage of voor extra ondersteuning of om extra functionaliteit te ontgrendelen.

En het is natuurlijk allemaal prima, ontwikkelaars moeten ook hun calorieën betalen. Maar het handhaven van de extensies die je gebruikt is niet iets vanzelfsprekends. In ieder geval is er de mogelijkheid om door te gaan met onderhoud door de extensieontwikkeling over te nemen of te zoeken naar andere uitbreidingen die deze kunnen vervangen.

Terug naar artikelenoverzicht

Neem contact met ons op